تاریخ کفش در تبریز

به گذشته تاریخ کفش تبریز که می نگریم بنا بر شواهد تاریخی بیشتر هزاره اول زندگی بشر به شکل پا برهنه سپری شده است . در طول این بازه ی زمانی کسی نمی داند که اولین ایده ساخت محافظ برای پا به ذهن چه کسی خطور کرد. بر اساس احتمالات اولین نوع کفش از برگ درختان و یا پوست جانواران بوده به گونه ای که آنرا به دور پا می پیچیدن . پس از گذشت سال ها از اختراع کفش با برگ درختان و چوست جانوران نوبت به ظهور صندل رسید که از مخترع آن نامی ثبت نشده و ناشناخته است . پس از گذشت چندین سال دگر نوبت به ظهور چکمه رسید .بنا بر گزارشات تاریخی بیشتر نزد شکارچیان ،اشراف زادگان و سربازان که رهسپار جنگ بودند رونق داشت .ابتدایی ترین نوع چکمه نه دارای تخته بوده و نه دارای پاشنه و با سرد شدن هوا داخل آن نیز سرد می گشت .بنا بر گزارشات هنگامی که باران یا برف می بارید مردمان آن زمان زیر چکمه هایشان تخته می بستند و در مدت زمان نه چندان طولانی تخته و چکمه با هم یکی شدند و نمونه اولیه پاپوش امروزی بوجود آمد .

صنعت چرم و پوست به گواه تاريخ سابقه ای پيش از ورود آريايی ها به ايران داشته و هم اكنون تبريز به عنوان نخستين شهر كشور در پرداخت صنعتی به اين مقوله صاحب آوازه ای جهاني در زمينه توليد چرم و كفش بوده.

آغاز فعاليت صنعت كفش در تبريز و استان آذربايجان شرقی به سال ۱۳۰۸  بازمی گردد .در دوران قاجار بازارهای شهر تبریز بعنوان بزرگترین بازارهای جهان خودنمایی می کرد صنعت کفش بواسطه وجود کارگاه های سنتی تولید چرم در تبریز پا گرفت به گونه ای که در اواخر دوره قاجار نخستین کارخانه های چرم در تبریز و به پشتوانه ی آن بزرگترین کارخانه چرم ایران در سال ۱۳۱۰ هجری در تبریز تاسیس و شروع به کار کرد در دهه های اخیر صنعت کفش در تبریز همگام با تحولات در جوام ع صنعتی و سوق دادن به سوی ماشینی شدن و استفاده از مواد مصنوعی بعنوان یک ضرورت وارد میدان استفاده از فناوری جدید برای تولید کفش شده است .حدود ۴۰ درصد کفش ایران در تبریز تولید می شود .

کفش و چرم تبریز از پیشینیه‌ای غنی و آوازه‌ای بلند برخوردار است، در حال حاضر تولید کنندگان بنامی در شهر تبریز اقدام به تولید کفش‌های تمام چرم می‌کنند که نام و آوازه‌ای جهانی برای خود و تبریز به ارمغان آورده‌اند. به جرأت می‌توان مدعی شد که چرم و کفش تبریز، برندی آشنا برای بسیاری از ایرانیان است، نقطه قوت کفش تبریز توجه به کیفیت ممتاز آن است، چرا که پیشکسوتان این عرصه معتقدند کیفیت حرف اول را در تولید محصولات‌مان دارد. شهر تبريز به دليل قدمت صنعت پوست و چرم بويژه در يكصد سال اخير ، مهد اين صنعت در كشور به شمار مي آيد .

حدود۵۰ سال است که کفشدوزی کم کم از حالت سنتی خارج و به ماشینی شدن قدم گذاشته است ولی هنوز افراد زیادی در ایران و خارج از کشور هستندکه علاقمند به خرید و استفاده از کفشهای دست دوز هنرمندان تبریزی هستند .

با گذشت سالها و مدرن شدن صنعت کفش همینطور که در بازار بزرگ تبریز قدم میزنید  در گوشه و کنار بازار صدای چکش و هنرنمایی صنعتگران کفش دست دوز به گوش می رسد .

تاریخچه کفش را که در ایران مرور می کنیم چنان در عمق تاریخ غور خواهیم کرد که بناچار به قرن ها پیش باز میگردیم. هنگامی که نخستین سکونتگاه های بشری در منطقه کرمانشاه امروزی بنا شدند ، به گواه اسناد و مدارک تاریخی مردمش پاپوش به پامی کردند ‌. ایران یکی از کشورهایی است که تاریخ و فرهنگ آن را در هر بخش که ورق می‌زنیم تنوع و زیبایی شگفت انگیزش حیرت زده مان می‌کند. این ویژگی در مورد کفش ها و پای افزارهای مردم این دیار کهن هم صدق می کند. تنوع کفش های ایرانی بیشتر وابسته به چند اقلیمی بودن کشور است. چنانکه پاپوش آنانیکه بر سختی و زمختی سنگ ها و کوهستان ها گام برمیدارند با کفش های مردمی که بر نرمی و لطافت پشته های شنی و واحه ها قدم می نهند ، تفاوت اساسی دارد. به همین دلیل کفش های سنتی و تاریخی ایران از یک سو تنوع دارند و از سوی دیگر کاربردهای خاص. این ویژگی البته در معماری غالب ادوار تاریخی ایران نیز دیده می شود. کفش های بومی هم زیبایی دارند ، و هم اینکه پشت هر یک فرهنگی نهفته است به وسعت یک سرزمین. اولین قومی که در ایران ردی از کفش های خود به جا نهاده است ، مادها هستند. کفش هایی از جنس چرم بهمراه بندهایی که به ساق پا بسته می شده و اجازه راهپیمایی آسان را فراهم می کرده است. بعد از مادها هم هخامنشیان از کفش استفاده می کردند. کسانی که در تاریخ از توجهشان به لباس و اجزای آن حکایت ها گفته اند. آنها در مورد کفش هم نظری مانند لباس داشتند و شاید به جرات بتوان گفت این گروه بودند که آمدند و میان کفش ثروتمندان و فقرا حد و مرزی مشخص کردند. رنگ کفش ها نیز در دولت‌های مختلف ، حکایت از جایگاه و مرتبه اجتماعی افراد داشت.  بعنوان مثال كفش های شاهان  هخامنشی که تصویری از آنها در تخت جمشید دیده می شود به رنگ قرمز است. در حالیكه كماندارانی كه در معماری های خشتی – لعابی شوش دیده می شوند كفش هایی زرد رنگ به پا دارند. این بدان معناست که در واقع از دیرباز ، نوع کفش ها معرف جایگاه اجتماعی افراد بوده است .

بیشتر بخوانید: راه های مختلف بستن کفش های آل استار